Naar onderwijs wordt veel onderzoek gedaan, maar de inzichten hieruit weten de praktijk moeilijk te bereiken. De pedagogiek is een wetenschap die hierbij kan helpen. Ze kan het beste gekarakteriseerd worden als een handelingswetenschap – een wetenschap van en voor het handelen –, en in het bijzonder een betrokken handelingswetenschap. De pedagogiek is erop uit om ‘dienstbaar inzicht’ te ontwikkelen voor het handelen in de opvoedings- en onderwijspraktijk. De aandacht is daarbij allereerst gericht op het handelen van leraren en opvoeders, en het gaat daarbij zowel om vragen over het ‘hoe’ als om vragen over het ‘waartoe’. In deze bundel verkennen diverse lectoren en leraren vanuit verschillende invalshoeken en aan de hand van concrete voorbeelden hoe pedagogische inzichten over de onderwijspraktijk dienstbaar kunnen zijn aan die praktijk. Daarbij gaat het vooral om de vraag wat vruchtbare manieren zijn om de relatie tussen onderzoek en praktijk zo goed mogelijk tot stand te brengen en in stand te houden. Daarbij tonen de bijdragen onder andere dat als onderzoek dienstbaar wil zijn aan de onderwijspraktijk, men er rekening mee moet houden dat onderwijs geen kwestie is van de inzet van al dan niet effectieve interventies, maar dat onderwijsprocessen complexe, communicatieve processen zijn die beogen de vorming van leerlingen op gang te brengen. Gert Biesta is als hoogleraar werkzaam bij de National University of Ireland, Maynooth en de University of Edinburgh. Hij bekleedde van 2016 tot 2020 de nivoz-leerstoel voor de pedagogische dimensies van onderwijs aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. Zijn werk verscheen tot nu toe in twintig talen. Maartje Janssens is wetenschappelijk medewerker bij Stichting NIVOZ, waar ze onder meer de lectorenkring coördineert.

Werken met Professionele Leergemeenschappen (zoals datateams en Lesson Study) is een mooie manier om aan schoolontwikkeling te werken. Echter, het blijkt voor dit type van professionalisering een uitdaging te zijn om duurzame onderwijsverbetering te realiseren. Na een eerste enthousiaste periode daalt het animo en verdwijnt deze vorm van professioneel leren weer naar de achtergrond. In een serie schoolportretten brengen de onderzoekers en auteurs van dit boek in kaart welke factoren bijdragen aan de duurzaamheid van professionele leergemeenschappen. Hiervoor deden zij onder andere intensieve observaties en namen interviews af bij 15 meest invloedrijke leden van scholen. Een belangrijke conclusie van dit boek is dat schoolleiderschap ertoe doet en het biedt praktische tips voor schoolleiders om de belangrijkste lessen te vertalen naar de eigen schoolcontext. Dit boek kwam tot stand als onderdeel van een door NRO gesubsidieerd project ‘De rol van schoolleiderschap bij duurzame onderwijsverbetering’.

Lucelle Deneer Docent Teacher College Windesheim, ambassadeur Leraar 24 en De baan van het Leven Doorloopjes is de inspiratie die ik graag tot mijn beschikking had gehad toen ik zelf aan de lerarenopleiding begon. Als lerarenopleider kan ik nu met Doorloopjes studenten actief laten nadenken over hun ontwikkelingsvraagstuk en hun handelen in de onderwijspraktijk. Bovendien nodigt het uit tot netwerklezen en het voeren van discussies over hoe zij zich tot de genoemde onderzoekers en auteurs verhouden. Hannah Bijlsma Inspecteur po/vo, leraar, onderzoeker Dit boek presenteert tweeënvijftig nieuwe Doorloopjes waarvan wetenschappelijk is aangetoond dat ze lessen effectief maken. Heerlijk overzichtelijk en direct toepasbaar in de praktijk. Na het lezen van dit boek is het duidelijk: leraren hebben het mooiste en veelzijdigste beroep dat er is. Paul Kirschner Emeritus hoogleraar Onderwijspsychologie aan de Open Universiteit Ik noem Doorloopjes het onderwijswetenschappelijk equivalent van grafische romans. Caviglioli en Sherrington leren de docent steeds in woord en beeld over het hoe, wat en waarom van onderwijskundig onderzoek, en hoe dit kan worden toegepast voor effectief, efficiënt en bevredigen onderwijs in de praktijk. Hilly Drok Docent Nederlands, trainer bij Toetsrevolutie Er zijn weinig boeken die de docentprofessionalisering zo doelgericht en tegelijk eenvoudig ondersteunen als Doorloopjes. Door het praktische karakter leent dit boek zich buitengewoon goed voor onderwijsverbetering, zowel op individueel niveau als in teamverband. Daarmee biedt dit boek volop handvatten om de kloof tussen onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk te overbruggen.

Goed gedrag is het begin van goed leren. Alle leerlingen verdienen klaslokalen waar het rustig en veilig is, en iedereen waardig met elkaar omgaat. Het is een van de belang- rijkste taken van de leraar om zo’n ruimte te creëren. Maar dit gaat niet vanzelf. Het is niet voldoende om te zeggen dat leerlingen zich moeten gedragen, goed gedrag zal weloverwogen en met veel inspanning moeten worden aangeleerd. Regie in de klas is een praktische gids die leraren hierbij helpt. Praktisch, wetenschappelijk onderbouwd en gebaseerd op de expertise van geweldige leraren van over de hele wereld. Het staat vol met strategieën, tips en gedegen adviezen, waar iedere leraar – nieuw of ervaren – iets mee kan. Tom Bennett is voormalig docent, gedragsdeskundige en oprichter van ResearchED. Hij schreef diverse publicaties over gedrag in de les en is een veelgevraagd internationaal spreker.

Veel scholen en opleidingen zijn of willen aan de slag met formatief handelen. Of het nu is om leerlingen en studenten te motiveren, hun zelfsturing te vergroten of om een betere balans te vinden tussen onderwijs en toetsing. Docenten zoeken echter vooral naar concrete manieren om formatief handelen te organiseren in de dagelijkse onderwijspraktijk. Hoe kan formatief handelen bijdragen aan een succesvol leerproces voor de leerling of student, maar ook aan een succesvol instructieproces voor de leraar en docent? In dit boek schetsen de auteurs aan welke uitvoeringsprincipes formatief handelen trouw moet blijven om van praktische en inhoudelijke betekenis te kunnen zijn. Ook maken ze duidelijk hoe docenten feedback effectiever en efficiënter kunnen inzetten, en welke essentiële rol de ‘vergeten strategie’ van kwaliteitsbesef bijbrengen hierin speelt. Kernboodschap van het boek is dat een geslaagde implementatie van formatief handelen en feedback in lessen begint bij een doordacht onderwijsontwerp. Als een docent immers een helder beeld heeft op de beoogde onderwijsdoelen en de samenhang tussen deze doelen, geeft dit houvast hoe formatief handelen in de dagelijkse didactiek zo optimaal mogelijk kan worden vormgegeven. Dit boek is geschikt voor leraren, docenten, leidinggevenden en curriculumontwikkelaars van primair tot hoger onderwijs. De auteurs van dit boek zijn experts op het gebied van formatief handelen, feedback een curriculumontwerp en werken samen binnen Toetsrevolutie.

Onderwijs is niet alleen bedoeld om leerlingen toe te rusten met de kennis en vaardigheden die ze nodig hebben om zich staande te kunnen houden in de wereld. De wereld is ook de plaats waar ons menselijk bestaan zich afspeelt en waar kinderen en jongeren voor de uitdaging staan om hun eigen leven te leiden. Daarom zou onderwijs niet kindgericht, leerstofgericht of toekomstgericht moeten zijn, maar dient het altijd te werken vanuit een wereldgerichte oriëntatie. In de zeven hoofdstukken van dit boek laat Gert Biesta zien waarom onderwijs wereldgericht dient te zijn, wat dit betekent voor de onderwijspraktijk, en wat dit vraagt van de leraar. Hij laat zien dat lesgeven ertoe doet, met name om de aandacht van leerlingen te vestigen op de wereld en op wat de wereld van hen vraagt. De school komt daarmee in beeld als de ruimte en tijd die we aan de nieuwe generatie ter beschikking stellen om de wereld, en zichzelf in relatie tot die wereld, te ontmoeten. De mate waarin de samenleving die ruimte en tijd nog beschikbaar wil stellen, is een belangrijke indicator van haar democratische kwaliteit. Gert Biesta is als hoogleraar werkzaam bij de Moray House School of Education and Sport van de University of Edinburgh en verbonden aan het Centre for Public Education and Pedagogy van de National University of Ireland at Maynooth.

Het gangbare formuleeronderwijs op de middelbare school is traditiegetrouw sterk gericht op taalnormen en hoe daaraan te voldoen. In dit boek wordt er beschreven wat er gebeurt als docenten hun doelen verbreden en ‘bewuste taalvaardigheid’ tot inzet maken van de les. Hierbij wordt gebruik gemaakt van concrete lesopdrachten en leerlingteksten. Daarnaast worden de stilistische, didactische en pedagogische overwegingen besproken die hieraan ten grondslag liggen. Dit boek is geschreven voor (aankomende) leraren Nederlands, lerarenopleiders, vakdidactici, methodeschrijvers en curriculumontwikkelaars. Jeroen Steenbakkers is sinds 1993 docent Nederlands. Gaandeweg kreeg hij steeds meer vragen over de manier waarop formuleeronderwijs in zijn les en op zijn school werd vormgegeven. Waarom doen we wat we doen? Zou het ook anders kunnen? Als docent-onderzoeker (met een lerarenbeurs van Dudoc Alfa) ging hij op zoek naar antwoorden. Zijn onderzoek, waar deze publieksuitgave uit voortkomt, werd in 2021 bekroond met de Facultaire Impactprijs Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen. In 2022 kreeg het onderzoek een eervolle vermelding voor de Ben Feringa Impact Award van de Rijksuniversiteit Groningen.

"Krachtig en actueel" - Gert Biesta Weerstand ervaren, weerstand leren bieden aan verlangens en leren omgaan met weerstand van anderen: dit zijn fundamentele ervaringen die kinderen in opvoeding en onderwijs moeten meekrijgen. Sterker nog: kinderen hebben er recht op, zo stelt pedagoog Philippe Meirieu in dit boek. Weerstand is in het denken van Meirieu geen obstakel dat overwonnen moet worden, maar een noodzakelijke voorwaarde voor een volwassen levenshouding. Leraren en opvoeders hebben de verantwoordelijkheid om van weerstand bieden een pedagogische prioriteit te maken. Ze moeten dit bieden aan de torenhoge maatschappelijke verwachtingen van het onderwijs, aan de ouders en leerlingen die een beroep op hen doen en, niet in de laatste plaats, aan zichzelf. Philippe Meirieu (1949) is in Frankrijk de pedagoog bij uitstek. Hij is als adviseur op nationaal niveau betrokken geweest bij belangrijke onderwijshervormingen, waaronder een hervorming van de lerarenopleidingen en een curriculumherziening. Ook is hij actief als politicus, de laatste jaren als vice-president van de regio Rhône-Alpes, met in zijn portefeuille het thema 'een leven lang leren'.

‘Glashelder. Erudiet. Ontroerend.’ – onderwijsfilosofie.nl ‘Joop Berding presenteert in dit boek op een zeer aansprekende manier drie klassieke denkers over de opvoeding: Janusz Korczak, John Dewey en Hannah Arendt. Weliswaar zijn zij belangrijke figuren uit een voorbije tijd, maar door de manier waarop Berding ze samen ten tonele voert blijken ze ineens een grote inspiratiebron te vormen voor hedendaagse opvoeding en onderwijs. Is een kind van zichzelf al een sociaal functionerend mens, of moet het daartoe worden opgevoed? Is het onderwijs bedoeld om de wereld te verbeteren? En waaraan ontlenen docenten hun pedagogisch gezag? Een échte aanrader voor iedereen die graag nog meer aan het denken gezet wil worden over opvoeding en onderwijs.’ – Micha de Winter, hoogleraar pedagogiek Joop Berding (1954) is pedagoog en publicist.

Naar goede wiskundedidactiek is al veel onderzoek gedaan, maar in al die jaren dat docent Craig Barton voor de klas stond heeft hij zich daar – tot zijn grote schaamte – nooit echt in verdiept. Toen hij dat wel ging doen ging er een goudmijn voor hem open, en vond antwoorden op de vragen waar iedere wiskundeleraar wel mee worstelt. Hoe voorkom je wiskundefobie? Hoe bereid je leerlingen het beste voor op het examen? Hoe zet je formatieve evaluatie goed in? Wat is het geschikte moment om een realistische context te introduceren? Wat is de beste manier om iets uit te leggen? Hoe motiveer ik leerlingen voor mijn vak? En hoe zorg ik dat ze de stof beter gaan onthouden? In dit boek vertelt Barton hoe hij zijn leven heeft gebeterd en al deze wetenschappelijke inzichten in zijn lessen toepast. Daarbij maakt hij gebruik van vele praktische en herkenbare voorbeelden. Verplichte kost dus voor iedereen die zijn of haar wiskunde-onderwijs wil verbeteren, ongeacht zijn of haar favoriete getal. (Eerder verscheen deze uitgave in 2019 als een deel 1 & een deel 2. In deze editie (2020) zijn alle 12 hoofdstukken van beide delen samengevoegd). Craig Barton is wiskundeleraar sinds 2004. Hij is de ontwikkelaar van twee populaire wiskundewebsites: www.mrbartonmaths.com en www.diagnosticquestions.com, en onderhoudt een goed beluisterde podcast waarin hij met tal van leraren en andere experts spreekt over wiskundedidactiek. “Een buitengewoon en belangrijk boek” – Dylan Wiliam

‘Een intellectuele kanonskogel’– Simon Verwer, leraar filosofie en Frans. ‘Biesta breekt een lans voor de professionaliteit van leraren.’– Machiel Karels, Wij-leren.nl ‘Dit boek laat een kwaliteit van denken en redeneren zien die zeldzaam is in deze tijd.’ – Learning Space In dit visionaire boek houdt pedagoog Gert Biesta een pleidooi voor wat het prachtige risico van onderwijs kan worden genoemd. Via de zeven thema’s van scheppen, communicatie, lesgeven, leren, emancipatie, democratie en virtuositeit werkt Biesta zijn boodschap uitvoerig uit: we kunnen onderwijs niet begrijpen als een krachtig, productieachtig proces, maar enkel als een zwak, existentieel proces. Hij laat zien dat we in het onderwijs doelen breder moeten stellen dan alleen meetbare opbrengsten en resultaten, en betoogt op onovertroffen wijze dat als onderwijs wil slagen, dat door niemand kan worden afgedwongen. In 2014 werd dit boek bekroond met de Outstanding Book Award in division B ‘Curriculum Studies’ door de American Educational Research Association. Van de Nederlandse editie zijn inmiddels meer dan tienduizend exemplaren verkocht.

In het hedendaagse onderwijs lijkt de rol van leraren geminimaliseerd te zijn. Ze moeten een ‘coach’ zijn of een ‘lerende onder lerenden’ en leerlingen moeten vooral ‘autonoom leerstof tot zich kunnen nemen’. Aan de hand van zijn invloedrijke drieslag kwalificatie, socialisatie en subjectificatie laat onderwijspedagoog Gert Biesta zien dat de rol van lesgeven, en daarmee die van de leraar, niet uitgespeeld is. Hij pleit hiermee niet voor een terugkeer van de traditionele leraar, in plaats daarvan houdt hij een pleidooi voor een ‘derde weg’ waarin het werk van leraren integraal onderdeel van het onderwijs blijft. Gert Biesta is als Professor of Education werkzaam in het Department of Education van Brunel University London en Onderwijs, Opleiding en Vorming op de nivoz-leerstoel aan de Universiteit voor Humanistiek. Daarnaast is hij visiting professor bij nla University College, Bergen, Noorwegen.Hij is sinds 2015 geassocieerd lid van de Onderwijsraad.